Prawa dłużnika

           W dzisiejszych czasach zadłużenie to częsty temat z jakim się spotykamy. Sytuacja na świecie zmusza wiele osób do zapożyczania się w celu zaspokojenia bieżących potrzeb. Trudności jakie pojawiły się na rynku pracy w Polsce odbijają się zarówno na pracownikach jak i pracodawcach, którzy podejmują drastyczne środki aby utrzymać prowadzoną przez siebie działalność, chodzi oczywiście o redukcję zatrudnienia. Osoby, którym stosunek pracy został wypowiedziany albo przedsiębiorca, który poprzez lockdown utracił kontrahentów i wielu klientów, często decydują się na wsparcie finansowe w różnego rodzaju instytucjach. Spłata jednego zadłużenia poprzez zaciągnięcie kolejnego rodzi tak zwaną spiralę zadłużenia, z której zobowiązanemu ciężko się wydostać.

Etap przedsądowy

            Zadłużenie to nie koniec świata i należy pamiętać, że wiele czynności w etapie przedsądowym winny świadczenie może dokonać samodzielnie, bez zatrudniania kancelarii i uiszczania jej wynagrodzenia. W celu lepszego zrozumienia poszczególnych uprawnień podzielmy sobie etap przedsądowy na mniejsze, które pozwolą lepiej zrozumieć poszczególne elementy tych uprawnień, a mianowicie:

1. Nie daj się zastraszyć firmom windykacyjnym, których wynagrodzenie uzależnione jest od efektów ich działalności. Często to właśnie te podmioty stają się kolejnymi wierzycielami odkupując twoje zadłużenie. Podejmują również czynności często balansujące na granicy prawa, więc nie bój się zagrozić im, że zgłosisz sprawę na policję albo skorzystasz z pomocy UOKIK;
2. Na początku ustal kto jest wierzycielem i z czego zadłużenie wobec niego wynika np. umowa pożyczki, jednak długi to ogromny rynek, gdzie zadłużenia są często wielokrotnie sprzedawane różnym firmom, dlatego pamiętaj, że masz prawo do domagania się dokumentów potwierdzających, że dana firma jest obecnie twoim wierzycielem. Pamiętaj, żeby zebrać całą dokumentację, która będzie niezbędna w toku sprawy;
3. Pamiętaj o odbieraniu listów poleconych, może to być pismo z sądu stanowiące nakaz zapłaty, a w terminie dwóch tygodniu od daty jego otrzymania możesz wnieść sprzeciw od nakazu zapłaty do sądu który go wydał;
4. Nie zawieraj ugody z firmami windykacyjnymi, które napisane są w sposób który nie rozumiesz, skontaktuj się wtedy z prawnikiem, który doradzi Ci w tej kwestii;
5. Nie jesteś zobowiązany do odbierania telefonów czy wpuszczania windykatora terenowego do swojego domu;
6. Pamiętaj, nie podpisuj dokumentów jakie podsuwa Ci firma windykacyjna i nie daj się naciągnąć na dokonanie drobnej wpłaty za poczet zadłużenia, takie działania ma jedynie na celu uzyskanie uznania zadłużenia, które następnie zostanie wykorzystane w celu podjęcia czynności do uzyskania nakazu zapłaty;
7. Nie bój się etapu sądowego, nie zawsze musi oznaczać on przegraną.

Przedawnienie

            To instytucja uregulowana w przepisach Kodeksu cywilnego, zgodnie z którą po upływie ustawowo określonego terminu dłużnik może skutecznie uchylić się od zapłaty dochodzonego przez wierzyciela świadczenia. Nie oznacza to jednak, że dług zostaje anulowany. Spłata przez dłużnika zobowiązania pomimo upływu tego terminu powoduję brak możliwości domagania się przez niego zwrotu wykonanego świadczenia. Przedawnienie nie powoduję utraty przez wierzyciela prawa do domagania się zaspokojenia.

Podstawowe terminy przedawnienia zostały określone w art. 118 KC, zgodnie z którego treścią, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej to termin przedawnienia wynosi sześć lat (przed nowelizacją z 9 lipca 2018 r. ogólny okres przedawnienia roszczeń jednorazowych i nie związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosił 10 lat), natomiast dla roszczenia o świadczenia okresowe oraz roszczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przedawniają się po upływie lat trzech.

Nakaz zapłaty

            Jak wynika z ogólnie przyjętej definicji, nakaz zapłaty to orzeczenie sądowe wydawane na posiedzeniu niejawnym bez udziału stron wydawane wyłącznie na podstawie treści pozwu oraz załączonych do niego dokumentów. Może on być wydany w postępowaniu upominawczym, a jak wynika z treści przepisu art. 499 § 1 KPC Sąd wydaję nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym w sprawach określonych w art. 480¹ (przesłanki wydawania nakazu zapłaty § 1, chyba że według treści pozwu:

1. roszczenie jest oczywiście bezzasadne;
2. twierdzenie co do faktów budzi wątpliwości;
3. zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego.

Od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym, pozwany może w terminie dwóch tygodni od daty jego doręczenia wnieść sprzeciw, w którym zaskarża go w całości bądź w części. W przypadku nie wniesienie sprzeciwu w terminie, lub wniesienia go z brakami formalnymi, które nie zostały w odpowiednim terminie uzupełnione, wydany wcześniej nakaz staję się prawomocny.

            Sąd może również wydać nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, a jak wynika z treści art. 485 § 1 KPC może to robić, jeżeli fakty uzasadniające dochodzone roszczenie są udowodnione dołączonym do pozwu:

1. dokumentem urzędowym;
2. zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem;
3. wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu.

Z dalszej części tego samego przepisu wynika, że sąd wydaję również nakaz zapłaty przeciwko winnemu świadczenie z weksla lub czeku należycie wypełnionego, których treść nie budzi wątpliwości. Wydanie nakazu zapłaty może nastąpić także przez załączenie do pozwu umowy czy też dowodu spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego, dowodu doręczenia dłużnikowi faktury lub rachunku, jeżeli powód dochodzi zapłaty świadczenia pieniężnego w rozumieniu art. 4 pkt 1a ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, odsetek w transakcjach handlowych określonych w tej samej ustawie lub rekompensaty, o której mowa w art. 10 ust 1  tej ustawy, oraz na podstawie dokumentów potwierdzających poniesienie kosztów odzyskiwania należności, jeżeli powód dochodzi również zwrotu kosztów, o których mowa w art. 10 ust 2 tej ustawy.

            Od opisanego wyżej nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym, pozwany winien wnieść zarzuty do sądu który go wydał w których to wymienia fakty które uzasadniają jego żądanie w innym wypadku po upływie ustawowo określonego terminu na podniesienie zarzutów nakaz zapłaty staję się prawomocny.

Wniosek o przywrócenie terminu

            W razie sytuacji, kiedy to nie dokonaliśmy czynności prawnej w ustawowo określonym terminie powinniśmy wystąpić w ciągu tygodnia z wnioskiem o jego przywrócenie do sądu, w którym dana czynność miała być dokonana. W piśmie tym powinniśmy sposób należyty uprawdopodobnić nasze żądanie, które uzasadniałoby wniosek, jednocześnie należy pamiętać że strona która ten wniosek składa powinna w tym samym czasie dokonać czynności procesowej. Jak wynika z treści przepisu art. 169 § 4 jeżeli upłynął rok od momentu uchybienia terminu jego przywrócenie jest możliwe jedynie po podaniu okoliczności które stanowią wyjątkowy wypadek umożliwiający jego przywrócenie.

            Wniosek o przywrócenie terminu można również złożyć w sytuacji kiedy to np. zostaliśmy poinformowani o zajęciu wynagrodzenia czy rachunku bankowego przez komornika, a nie mamy pojęcia skąd uzyskał umocowanie do podjęcia tych czynności. Zdarzają się sytuację kiedy to nakaz zapłaty został skierowany pod błędny adres jaki to powód podał w pozwie o wydanie nakazu zapłaty. Wtedy należy złożyć wniosek i podać jako przyczynę, że doręczenie nastąpiło na błędny adres i wyłączyło to możliwość podjęcia obrony przez zobowiązanego dłużnika.

Egzekucja z wynagrodzenia za prace, rachunku bankowego, świadczeń emerytalno-rentowych ZUS, czy innych wierzytelności

            Kwestia ta została przez nas opisana szerzej w jednym z poprzednich artykuł, ale warto jednak to powtórzyć, ponieważ ma to istotne znaczenie, aby każdy miał pełną świadomość podejmowanych czynności przez komornika w tym zakresie.

Podejmując ten sposób wyegzekwowania należności od dłużnika, komornik zawiadamia pracodawcę, bank czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych lub inny podmiot na rzecz którego zobowiązany świadczy usługi, wykonuje zlecenie o tym, że dokonuję zajęcia z tytułu prowadzonego postępowania egzekucyjnego względem dłużnika. Z potrącenia komornik dokonuję podziału pomiędzy wierzycielami wliczając w to swoje koszty.

Skarga na czynności komornika

            Na samym początku warto wyjaśnić co to jest ,skarga na czynności komornika’’, stanowi ona środek zaskarżenia w postępowaniu egzekucyjnym, który ma zapewnić prawidłowy przebieg prowadzonej egzekucji. Zgodnie z art. 767 § 1 KPC, który stanowi, że ,,na czynności komornika przysługuj skarga do sądu rejonowego, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Dotyczy to także zaniechania przez komornika dokonania czynności. Skargę rozpoznaję sąd właściwy ze względu na siedzibę kancelarii komornika.’’. Należy pamiętać, że skargę na czynności komornika należy wnieść do sądu w terminie tygodniowym od dnia dokonania czynności. W przypadku kiedy wniesiemy skargę po terminie bądź nie uzupełnimy braków formalnych sąd odrzuci ją w drodze postanowienia. Na postanowienie o odrzuceniu skargi przysługuje zażalenie, jednak należy pamiętać, że w tym przypadku skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego na postanowienie sądu II instancji nie przysługuje.