Zajęcie emerytury przez komornika

Na jakiej podstawie komornik może zająć emeryturę lub rentę?

Podstawą prawną dla prowadzenia egzekucji ze świadczeń emerytalno-rentowych są przede wszystkim przepisy kodeksu postępowania cywilnego, w szczególności przepisy o egzekucji ze świadczeń pieniężnych, które regulują ogólne zasady i tryb prowadzenia egzekucji. Ponadto, podstawę zajęć stanowi również ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, która określa szczegółowe ograniczenia w dokonywaniu potrącań, a także kwoty wolne od zajęcia oraz kolejność zaspokajania roszczeń.

Komornik może zająć część emerytury lub renty wyłącznie na podstawie tytułu wykonawczego, na przykład prawomocnego wyroku sądu zaopatrzonego w klauzulę wykonalności. Egzekucja może dotyczyć różnych rodzajów zobowiązań, m.in. zadłużenia alimentacyjnego, należności publicznoprawnych, takich jak podatki czy składki na ubezpieczenia społeczne, bądź innych długów cywilnoprawnych na przykład kredytów i pożyczek.

Co istotne, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) i Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) są zobowiązane do współpracy z komornikami. Po doręczeniu zajęcia świadczenia przez komornika, instytucja wypłacająca emeryturę lub rentę musi dokonać potrąceń zgodnie z obowiązującymi przepisami i przekazywać je wierzycielowi, o ile zajęcie jest prawnie dopuszczalne i mieści się w granicach dozwolonych prawem.

Ile komornik może zabrać z emerytury lub renty?

Wysokość potrąceń z emerytury lub renty jest szczegółowo uregulowana w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zależy ona od rodzaju długu oraz obowiązującej kwoty wolnej od zajęcia, czyli części świadczenia, która musi pozostać do dyspozycji emeryta lub rencisty.

W przypadku długów niealimentacyjnych (np. kredytów, pożyczek, należności cywilnych czy podatkowych) komornik może potrącić maksymalnie 25% świadczenia brutto. Jednocześnie obowiązuje kwota wolna od potrąceń, która w 2025 r wynosi 1409,18 zł. Oznacza to, że po dokonaniu potrącenia emerytowi lub renciście powyższa kwota musi pozostać nienaruszona..

Jeżeli egzekucja dotyczy świadczeń alimentacyjnych, potrącenia mogą sięgać nawet 60% świadczenia brutto. W takim przypadku kwota wolna od egzekucji i potrąceń wynosi 806,67 zł, tę kwotę organ rentowy zobowiązany jest pozostawić dłużnikowi przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych.

W sytuacji zbiegu egzekucji, np. gdy prowadzone są jednocześnie postępowania dotyczące alimentów i innych należności, łączna kwota potrąceń nie może przekroczyć 60% świadczenia brutto.

Czy komornik może zająć całą emeryturę lub rentę?

Nie, zajęcie pełnej kwoty świadczenia jest prawnie niemożliwe. Polskie prawo, w tym ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wprowadza ścisłe limity oraz mechanizm kwoty wolnej od zajęcia, które chronią dłużnika przed całkowitą utratą środków do życia. Limity procentowe potrąceń są zróżnicowane w zależności od rodzaju długu. Zarówno limity jak i kwoty wolne od zajęcia zostały omówione w poprzednim akapicie. Tak więc, ustawa gwarantuje, że część świadczenia musi pozostać dłużnikowi do dyspozycji, dlatego też, niezależnie od wysokości zadłużenia, emeryt lub rencista winni mieć zagwarantowane środki finansowe na podstawowe potrzeby życiowe.

13 i 14 emerytura, a zajęcia komornicze

Decyzją ustawodawcy, 13 i 14 emerytura są świadczeniami niezależnymi od długów – emeryci otrzymują je w pełnej wysokości pomimo posiadania długów. Wynika to bezpośrednio z ustawy o jednorazowym świadczeniu pieniężnym dla emerytów, która jasno precyzuje, że środki te nie mogą być potrącane ani zajmowane na poczet spłaty zadłużenia. Dotyczy to zarówno zaległości wynikających z niespłaconych kredytów, jak i zobowiązań wobec urzędów, takich jak zaległe podatki czy mandaty. Wprowadzając dodatkowe świadczenia pieniężne w celu wsparcia dla osób starszych, którzy często borykają się z niskimi dochodami oraz rosnącymi kosztami życia. W przepisach uwzględniono ochronę tych dodatkowych świadczeń przed egzekucją komorniczą. Dzięki temu seniorzy mają pewność, że środki z trzynastej i czternastej emerytury trafią bezpośrednio do nich i mogą być w pełni wykorzystane na ich potrzeby.

Co zrobić, gdy komornik zajął emeryturę lub rentę?

Gdy dłużnik otrzyma zawiadomienie o zajęciu emerytury lub renty, kluczowe jest podjęcie kilku zorganizowanych działań.

Po pierwsze, należy ustalić podstawę zajęcia, czyli zweryfikować, jaki tytuł wykonawczy (np. wyrok sądu z klauzulą wykonalności) stanowi podstawę egzekucji. Jak już wskazano, od rodzaju długu zależy bowiem dozwolony przez prawo limit potrąceń i obowiązująca kwota wolna od zajęcia.

Po drugie, należy zweryfikować poprawność potrąceń. Organ emerytalny (ZUS/KRUS) ma obowiązek dokonać potrąceń zgodnie z ustawowymi limitami. Jeśli dłużnik uważa, że zajęto kwotę wyższą, niż pozwalają przepisy (np. naruszono kwotę wolną od zajęcia), należy niezwłocznie złożyć wniosek do organu emerytalnego o ponowne przeliczenie potrąceń i zwrot nadpłaconej kwoty. Wszelkie błędy ZUS/KRUS w obliczeniach koryguje się najpierw w tym organie, a dopiero później, w razie sporu, poprzez skargę na czynności tego organu.

Po trzecie, jeśli dłużnik kwestionuje samą legalność zajęcia (np. tytuł wykonawczy został spłacony, jest nieważny lub roszczenie się przedawniło), ma prawo złożyć skargę na czynności komornika lub powództwo przeciwegzekucyjne. Skargę na czynności komornika wnosi się do sądu rejonowego, przy którym działa komornik, w terminie 7 dni od dnia dokonania czynności lub dowiedzenia się o niej. W skardze należy podać swoje dane, numer sprawy egzekucyjnej oraz precyzyjnie wskazać, której czynności komornika dotyczy zarzut i uzasadnić go, dołączając dowody.

Warto również podjąć negocjacje z wierzycielem w celu zawarcia ugody lub złożenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia, co może prowadzić do jego częściowego umorzenia lub rozłożenia spłaty na dogodniejsze raty.

Kiedy warto rozważyć upadłość konsumencką emeryta?

Dla emeryta lub rencisty, który zmaga się z licznymi i trwałymi zobowiązaniami, których nie jest w stanie spłacić, upadłość konsumencka stanowi formalną i ostateczną drogę do oddłużenia. Główną zaletą jest to, że z chwilą ogłoszenia upadłości, wszystkie prowadzone postępowania egzekucyjne ulegają z mocy prawa zawieszeniu, a następnie umorzeniu. Oznacza to natychmiastowe zatrzymanie działań komorniczych, w tym zajęć z emerytury lub renty.

W trakcie postępowania upadłościowego dłużnik ustala plan spłaty wierzycieli lub, w przypadku udowodnienia braku zdolności do spłaty, może liczyć na częściowe lub nawet całkowite umorzenie długów bez ustalania planu. Co istotne, po ogłoszeniu upadłości świadczenie emerytalne nadal podlega ochronie prawnej. Potrącenia z emerytury są realizowane w granicach określonych przez ustawę, z zachowaniem kwoty wolnej od zajęcia, co gwarantuje dłużnikowi środki na podstawowe potrzeby życiowe.

Decyzja o upadłości konsumenckiej powinna być poprzedzona dokładną analizą sytuacji finansowej i majątkowej, uwzględniającą koszty postępowania oraz potencjalny plan spłaty wierzycieli. Jest to jednak poważny krok, który oferuje szansę na „czysty start” finansowy i zakończenie spirali zadłużenia.

Potrzebujesz pomocy prawnej w związku z zajętą emeryturą? Skontaktuj się z nami!

Jeżeli zmagasz się z zajęciem komorniczym emerytury lub renty, masz wątpliwości co do prawidłowości obliczeń kwoty wolnej od zajęcia, lub rozważasz możliwość upadłości konsumenckiej, nie musisz działać sam. Nasza kancelaria specjalizuje się w prowadzeniu spraw dotyczących egzekucji ze świadczeń emerytalno-rentowych i oferuje kompleksową pomoc prawną przy zajęciu emerytury. Dokonujemy analizy, podczas której szczegółowo ocenimy Twoją sytuację, sprawdzimy poprawność zajęcia oraz wskażemy najkorzystniejsze ścieżki działania, w tym możliwość obrony przed bezprawnymi potrąceniami. Nie pozwól, by niejasności prawne pozbawiły Cię środków do życia – skontaktuj się z nami już dziś.