Zarówno upadłość konsumencka, jak i restrukturyzacja, jako instytucje prawne odnoszą się do niewypłacalności. Charakteryzują się one jednak zgoła odmiennymi celami. Stąd w przypadku zaistnienia przesłanki niewypłacalności dłużnika pojawia się pytanie postawione w tytule artykułu.
Stan niewypłacalności – Prawo upadłościowe
Zgodnie z ustawą Prawo upadłościowe dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych (art. 11 ustawy). Jednocześnie istnieje domniemanie, w myśl którego ponad trzymiesięczne opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przez dłużnika wiąże się z utratą zdolności do wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych dłużnika.
Zaznaczyć należy, że definicja ta dotyczy zarówno konsumentów, jak i przedsiębiorców. Dodatkowo, w myśl kolejnego ustępu przytoczonego wyżej przepisu ustawy Prawo upadłościowe, dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.
To może Cię zainteresować – Ogłoszenie upadłości konsumenckiej a odpowiedzialność współkredytobiorców i poręczycieli.
Pojęcie stanu niewypłacalności
Upraszczając, stan niewypłacalności można określić jako sytuację, w której dłużnik nie jest w stanie spłacać zobowiązań (częstokroć licznych), które stały się wymagalne.
Podkreślenia wymaga informacja, że ten brak płynności musi mieć charakter stały i definitywny. Niewypłacalność nie może być przejściowa ani krótkotrwała. Jeśli bowiem istnieje realna i niezbyt odległa w czasie perspektywa pozyskania środków finansowych, co doprowadziłoby do przywrócenia zdolności płatniczych, to można uznać, że stan niewypłacalności jeszcze nie wystąpił.
Cel upadłości kontra cel restrukturyzacji
Chociaż niewypłacalność jest przesłanką napotykaną i w procedurze upadłości, i w procesie restrukturyzacji, to przy upadłości rola niewypłacalności jest kluczowa. Upadłość skupia się na likwidacji majątku niewypłacalnego dłużnika w celu jak najwyższego zaspokojenia jego wierzycieli. Zaś głównym założeniem restrukturyzacji jest właśnie uniknięcie niewypłacalności oraz doprowadzenie do przywrócenia płynności finansowej dłużnika – niekiedy poprzez swoiste partnerskie działanie wierzycieli wespół z dłużnikiem.
Restrukturyzacja w kontekście zagrożenia niewypłacalnością
Fundamentalnym celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości na skutek zawarcia układu z wierzycielami lub, jeśli to konieczne, przeprowadzenie działań sanacyjnych, przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli (art. 3 ustawy Prawo restrukturyzacyjne). Z restrukturyzacji mogą skorzystać dłużnicy niewypłacalni lub zagrożeni niewypłacalnością.
Istotny przy tym jest fakt, iż zasadniczo przepisy Prawa restrukturyzacyjnego nie są stosowane do sytuacji konsumentów, gdyż ustawa w art. 4 przewiduje, że jej adresatami są przedsiębiorcy, osoby prawne oraz wspólnicy spółek osobowych w różnym stopniu:
Przepisy ustawy stosuje się do:
1) przedsiębiorców w rozumieniu ustawy Kodeks cywilny
2) spółek z o.o., prostych spółek akcyjnych i spółek akcyjnych nieprowadzących działalności gospodarczej;
3) wspólników osobowych spółek handlowych ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem;
4) wspólników spółki partnerskiej.
Tym niemniej pojęcie restrukturyzacji nie jest zarezerwowane tylko i wyłącznie dla przedsiębiorców. Długi konsumenckie jak najbardziej można restrukturyzować. Rozumie się przez to renegocjację warunków spłaty zobowiązania. Uczynić można to na przykład poprzez odroczenie terminu spłaty, modyfikacje harmonogramu spłaty (wysokość, częstotliwość i wielość rat) czy nawet umorzenie części zobowiązania.
Renegocjacja umowy pożyczki jest realnym rozwiązaniem, gdyż wierzycielowi powinno zawsze zależeć na uzyskaniu zaspokojenia wierzytelności w jak największym stopniu. Upadłość konsumencka jest bowiem niekorzystnym rozwiązaniem dla podmiotu pożyczającego środki finansowe. Plan spłaty zazwyczaj ustalony jest w taki sposób, że odzyskuje on niewielki odsetek należności. Restrukturyzacja może być szansą dla dłużnika na wywiązanie się ze zobowiązania, a dla wierzyciela – chociażby na uzyskanie zwrotu kapitału.
Upadłość konsumencka jako rozwiązanie krytycznej niewypłacalności
Postępowanie upadłościowe powinno zostać otwarte po wykorzystaniu wszystkich możliwych środków naprawy sytuacji finansowej. Dlatego upadłość należy traktować raczej jako ostateczność. Złożenie wniosku o upadłość jest poważnym, radykalnym, ale zdecydowanie najbardziej skutecznym rozwiązaniem w przypadku trwałej i nieodwracalnej niewypłacalności. Tym samym rozwiać należy kilka wątpliwości w postaci mitów, które nasuwają się przy okazji rozważania upadłości konsumenckiej.
Czytaj również – Oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.
Przede wszystkim dokonanie upadłości konsumenckiej nie tamuje drogi do zaciągania zobowiązań w przyszłości. Owszem, w BIK-u będzie przez pewien okres (zazwyczaj 10 lat) widniała informacja związana z upadłością. Niemniej jednak banki nadal będą indywidualnie weryfikowały osobę fizyczną pod kątem zdolności kredytowej. Natomiast terminowa realizacja planu spłaty ustalonego w toku postępowania upadłościowego może przyczynić się do polepszenia tejże zdolności.
Ponadto, aby skutecznie ogłosić upadłość nie jest wymagane posiadanie żadnego majątku. Ponadto w przypadku upadłości konsumenckiej przysługują wyłączenia od likwidacji pewnych składowych majątku upadłego. Konkretnymi przykładem są przedmioty codziennego użytku takie jak AGD, które z mocy prawa nie wchodzą w skład masy upadłości. Wskazać należy także o możliwości złożenia wniosku o wydzielenie z sumy uzyskanej ze sprzedaży [nieruchomości należącej do upadłego i zamieszkiwanej przez niego] kwoty odpowiadającej przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od dwunastu do dwudziestu czterech miesięcy.
Stwierdzić zatem należy, że upadłość konsumencka, pomimo powagi całej instytucji, jest korzystnym rozwiązaniem dla osoby, która popadła w spiralę długów. Skrupulatnie złożony wniosek o upadłość może przyczynić się do sprawnego przejścia całej procedury. Od ogłoszenia upadłości przez sąd, poprzez etap likwidacyjny, kończąc na postanowieniu sądu w sprawie ustalenia planu spłaty wierzycieli.
Zapraszamy na naszego Facebooka!
